က်န္းမာေရးတြက္ညွြန္ျကားခ်က္
ဒူးက်ည္းေပါင္းေရာဂါ Osteoarthritis of the knee, OA knee
ဒူးက်ည္းေပါင္းေရာဂါသည္အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္မွဳေႀကာင့္ျဖစ္ေပၚျခင္းျဖစ္သည္။အားလုံးနီးပါးဒူက်ည္း ေပါင္းေရာဂါကိုအနည္းႏွင့္အမ်ားခံစားႀကရသည္။အေႀကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးအနက္အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္လာျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ျမင့္မားျခင္း၊မႀကာခဏထိခိုက္ဒဏ္ရာရရွိျခင္း၊စသည္တို႔သည္ဒူးက်ည္းေပါင္းေရာဂါကို ရရွိ ေစႏိုင္ျပီးဒူးနာက်င္မွဳေ၀ဒနာကိုခံစားရရွိေစသည္။
အမ်ားအားျဖင့္အသက္(၄၀)လူနာမ်ားအေနျဖင့္ဒူးေယာင္ယမ္းနာက်င္မွဳ၊ဒူးေတာင့္တင္းျခင္းေ၀ဒနာတို႔ကိုခံ စား ႀကရသည္။၅၀%ေက်ာ္ေသာအသက္(၆၀)ေက်ာ္လူနာမ်ားအေနျဖင့္က်ည္းေပါင္းေရာဂါျဖစ္ေစေသာအ ေႀကာင္းမ်ားျဖစ္ႀကသည္႔အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္မွဳ၊ မ်ိဳးရိုးဗီဇ၊ အတိတ္ကာလထိခိုက္ဒဏ္ရာရမွဳႏွင့္ကိုယ္အ ေလးခ်ိန္ျမင့္မားမွဳတို႔ေႀကာင့္ျဖစ္သည္။အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနျဖင့္ဒူးက်ည္းေပါင္းေရာဂါကိုအမ်ိဳးသားမ်ားထက္ပိုမိုခံစားရႏိုင္ေသာအေႀကာင္းရင္းမ်ားမွာဟိုမုန္း၊ႀကြက္သားမ်ားပိုမိုအားနည္းျခင္းႏွင့္အရြတ္တို႔ေႀကာင့္ျဖစ္ သည္။
ဒူးက်ည္းေပါင္းေရာဂါ၏လကၡဏာမ်ား
- ၁) ဒူးနာက်င္မွဳကိုဒူး၏ေရွ႔ပိုင္း၊ေနာက္ပိုင္းတို႔ႏွင့္ေျခသလုံးေနရာတို႔တြင္စတင္နာက်င္ျပီး၊လမ္းေလွ်ာက္စဥ္ တြင္ပိုမိုနာက်င္ေသာေ၀ဒနာကိုခံစားရသည္။
- ၂) သင့္ဒူးေခါင္းမွအသံႀကားရျပီးနာက်င္မွဳေ၀ဒနာကိုခံစားရသည္။
- ၃) ဒူးေခါင္းေယာင္ရမ္းျပီး နီရဲနာက်င္ျခင္း၊ေရာင္ယမ္းျခင္းႏွင့္လွဳပ္ရွားမွဳအားနည္းျခင္းတို႔ကိုခံစားရသည္။
- ၄) ေျခေထာက္ေလးကိုင္းပုံသ႑ာန္ျဖစ္လာျပီးနာက်င္မွဳႏွင့္လမ္းေလွ်ာက္ရန္ခက္ခဲမွဳေ၀ဒနာခံစားရသည္။
- ၅) ဒူးေခါင္းမွာတင္းမာေနျပီးေကြးျခင္ဆန္႔ျခင္ပါကလြယ္ကူစြာမေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသာေ၀ဒနာကိုခံစားရသည္။
ဒူးက်ည္းေပါင္းေရာဂါအတြက္ကုသမွဳနည္းလမ္းမ်ား
- ၁) မွန္ေျပာင္းျဖင့္ႀကည္႔ျပီးပ်က္စီးေသာတစ္ရွဴးအားျပဳျပင္ျခင္း(သို႔မဟုတ္)ထုတ္ပစ္ျခင္းနည္းလမ္းျဖင့္က်ည္း ေပါင္းေရာဂါျပင္းထန္မွဳမရွိေသာလူနာမ်ားကိုကုသေပးႏိုင္သည္။
- ၂) ဒူးဆစ္အနီးေကြးေသာအပိုင္းခဲြစိပ္မွဳကိုုအသက္(၆၀)ေအာက္လူနာမ်ားအတြက္သင့္ေတာ္သည္။ဤကုသ နည္းမွာအရိုးအစိပ္အပို္င္းအခ်ိဳ႔ျဖတ္ေတာက္ရမည္ျဖစ္သျဖင့္ရက္ရွည္ကုသရန္လိုအပ္ပါသည္။
- ၃) ဒူးဆစ္အစားထိုးခဲြစိပ္ကုသနည္းမွာလူနာတြင္နာက်င္မွဳေ၀ဒနာကိုေလ်ာ့ပါးေစသည္႔အျပင္ဘ၀ကိုသာမန္ ကဲ့သို႔ေနထိုင္သြားႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။
ယခုအခ်ိန္ကာလတြင္တိုးတက္လာေသာနည္းပညာမ်ားအရေဆးဘက္ဆိုင္ရာခဲြျခားစိတ္ျဖာမွဳမ်ားမွာစြမ္း
ရည္ပိုမိုထက္ျမက္လာသည္။ကိုယ္တြင္းအစိပ္အပိုင္းအနည္းငယ္ခဲြစိတ္ျခင္းသည္အသစ္အဆန္းတည္ထြင္ထားေသာေဆးပညာဆိုင္ရာခဲြစိတ္နည္းအသစ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးႏွင့္ရွဳပ္ေထြးမွဳနည္းျပီးျပန္လည္နလန္ထူရန္ပိုမိုျမန္ဆန္မွဳရွိသည္။ခဲြစိတ္ရမည္႔အစိပ္အပိုင္းကိုလည္းေလ်ာ့နည္းေစသည္။၁၅ - ၂၀ စင္တီမီတာအတြင္းႏွင့္ ၈ - ၁၀ စင္တီမီတာတြင္းခန္႔သာရွိသည္။ထို႔အျပင္လူနာသည္ခဲြစိပ္ျပီးအခ်ိန္အနည္း ငယ္အတြင္းပုံမွန္ျပန္လည္လွဳပ္ရွားႏိုင္သည္။ခဲြစိပ္ျပီးေနာက္ရက္တြင္ပုံမွန္လွဳပ္ရွားမွဳျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။
မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူသင့္အေနျဖင့္အဆစ္အျမစ္နာက်င္ျခင္း၊ဒူးဆစ္မွအရိုးအဆစ္ျမည္သံႀကားပါကအရိုးအေႀကာဆရာ၀န္မ်ားႏွင့္ေက်းဇူးျပဳျပီးအျမန္ျပရန္လိုအပ္ပါသည္။သို႔မွသာဒူးဆစ္က်ည္းေပါင္းေရာဂါမွႀကီးမား ေသာေရာဂါေ၀ဒနာကိုေရွာင္က်ဥ္ႏိုင္ေပမည္။ဆရာ၀န္ႏွင့္မတိုင္ပင္ဘဲမည္သည္႔ေဆးကိုမွမသုံးစဲြသင့္သလိုအနာေရာဂါရင့္သည္အထိထားျခင္းျဖင့္ကုသရန္အရမ္းေနာက္က်သည္႔အျဖစ္မ်ဳိးမျဖစ္ေစရန္အေရးႀကီးေပသည္။